Cổ Phiếu Là Gì?

Cổ phiếu là gì?

Cổ phiếu là một dạng chứng khoán, được phát hành dưới dạng chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ, chứng nhận quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư khi tham gia vào hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp cụ thể.

Người nắm giữ cổ phiếu trở thành cổ đông và đồng thời là chủ sở hữu của công ty mà cổ phiếu đó đại diện. Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, một cổ phiếu thường biểu thị 10,000 đồng vốn điều lệ của doanh nghiệp.

Ví dụ: rong trường hợp của một doanh nghiệp cổ phần với vốn điều lệ là 10 tỷ đồng, số cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu trong doanh nghiệp này sẽ là 1 triệu cổ phiếu. Mỗi cổ phiếu này đại diện cho 10 nghìn đồng vốn điều lệ của doanh nghiệp.

Định nghĩa về Khái niệm này cũng được ghi rõ trong Luật Chứng Khoán và Luật Doanh nghiệp như sau:

• Theo khoản 2, điều 4, Luật chứng khoán Việt Nam Số 54/2019/QH14 quy định rõ: Cổ phiếu là loại Chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần Vốn cổ phần của Tổ chức Phát hành.
• Theo khoản 1, Điều 121 Luật Doanh Nghiệp Việt Nam Năm 2020 Số 59/2020/QH14 cũng ghi cụ thể: Cổ phiếu là chứng chỉ do Công ty Cổ phần phát hành, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử xác nhận Quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó.

Nói đơn giản người nắm giữ Cổ phiếu chính là chủ hoặc đồng chủ của Công ty Cổ phần đó. Ngày nay khi phát triển cao hơn và để phục vụ cho việc huy động Vốn trong nền kinh tế thì các nước trong đó có Việt Nam tổ chức Thị trường Cổ phiếu theo hướng chuyên nghiệp tập trung. Hiện nay, Việt Nam đang tổ chức Thị trường Cổ phiếu tập trung ở 3 Sàn Cổ phiếu là HOSE, HNX và UPCOM do hai Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội quản lý với khoảng 2000 Mã Cổ phiếu được Niêm yết hoặc Đăng ký Giao dịch trên Sàn.

Đặc điểm của cổ phiếu tại thị trường Việt Nam

Cổ phiếu tại thị trường chứng khoán Việt Nam thường mang những đặc điểm đặc trưng của môi trường đầu tư trong nước, phản ánh cả những nét văn hóa và điều kiện kinh tế đặc biệt của Việt Nam. Dưới đây là một số đặc điểm quan trọng của cổ phiếu tại thị trường này:

• Cổ phiếu của các công ty muốn huy động vốn từ công chúng thông qua thị trường chứng khoán thường được niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) hoặc Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Đây là nơi mà nhà đầu tư có thể mua và bán cổ phiếu.
• Cổ phiếu ở thị trường Việt Nam đa dạng về ngành nghề và quy mô doanh nghiệp. Bạn có thể tìm thấy cổ phiếu từ các lĩnh vực như ngân hàng, công nghệ, sản xuất, dịch vụ và nhiều lĩnh vực khác.
• Thị trường Việt Nam có xu hướng ưa chuộng đối với cổ phiếu của các doanh nghiệp lớn, có uy tín và thanh khoản cao. Những cổ phiếu này thường được quan tâm nhiều hơn từ phía nhà đầu tư và có khả năng thuận lợi cho giao dịch.
• Cổ phiếu tại thị trường Việt Nam thường có tính biến động cao. Điều này có thể là cơ hội cho nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận, nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức liên quan đến rủi ro đầu tư.
• Thị trường chứng khoán Việt Nam thường xuyên chịu ảnh hưởng từ các biến động kinh tế và chính trị trong nước. Các biến động này có thể tạo ra cơ hội hoặc rủi ro đối với giá cổ phiếu.
• Thị trường chứng khoán Việt Nam có sự tham gia mạnh mẽ từ các cổ đông cá nhân. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thị trường có thể phản ánh ý kiến và quyết định đầu tư của nhiều nhà đầu tư cá nhân.

Có những loại cổ phiếu nào?

Hiện nay các công ty cổ phần thường phát hành hai dạng cổ phiếu: Cổ phiếu thường (common stock) và cổ phiếu ưu đãi (preferred stock).

• Cổ phiếu thường (common stock) là loại Cổ phiếu mà Công ty Cổ phần bắt buộc phải phát hành để huy động Vốn điều lệ, có thu nhập Cổ tức phụ thuộc vào hoạt động kinh doanh của Công ty. Nhà Đầu tư nắm giữ Cổ phiếu phổ thông sẽ được tự do chuyển nhượng, chính điều này tạo ra tính thanh khoản cho Cổ phiếu và hấp dẫn Nhà Đầu tư. Bên cạnh đó, Người sở hữu Cổ phiếu phổ thông cũng được tham gia họp Đại hội đồng Cổ đông và được bỏ phiếu quyết định những vấn đề quan trọng của Công ty. Tuy nhiên, trong trường hợp Công ty bị phá sản thì người sở hữu Cổ phiếu thường sẽ được nhận phân chia giá trị tài sản còn lại của Công ty sau cùng. Cổ phiếu thường chính là loại Cổ phiếu phổ biến nhất hiện nay, hầu hết các Doanh nghiệp khi phát hành Cổ phiếu thì sẽ phát hành Cổ phiếu thường là chủ yếu.
• Cổ phiếu ưu đãi (preferred stock) là loại Cổ phiếu được hưởng một số quyền ưu tiên hơn so với Cổ phiếu thường. Nhà đầu tư nắm giữ Cổ phiếu ưu đãi có quyền được hưởng một mức Cổ tức riêng biệt có tính cố định hàng năm (vẫn được nhận cổ tức khi Công ty làm ăn thua lỗ), được ưu tiên phân chia tài sản còn lại của Công ty khi giải thể, phá sản trước loại Cổ phiếu thường (nhưng sau người có Trái phiếu). Tuy nhiên, những người sở hữu Cổ phiếu ưu đãi thường sẽ không được tham gia bầu cử, ứng cử vào Hội đồng Quản trị và quyết định những vấn đề quan trọng của Công ty như Cổ phiếu thường. Giá Cổ phiếu ưu đãi trên Thị trường thường không dao động lớn như giá Cổ phiếu thường và sẽ phù hợp với những Nhà đầu tư muốn có thu nhập ổn định, đều đặn, không thích mạo hiểm, rủi ro. Trên thực tế, không phải Công ty nào cũng phát hành Cổ phiếu ưu đãi cho Nhà Đầu tư.

Khái niệm giá trị của cổ phiếu

• Mệnh giá: đây chính là giá trị gốc ban đầu mà Công ty Cổ phần đưa ra cho một Cổ phiếu và được ghi trên Cổ phiếu khi góp Vốn ban đầu. Hiện nay, trước khi lên sàn Chứng khoán, theo quy định chung của Luật Chứng khoán thì tất cả các Công ty Cổ phần sẽ phải đổi toàn bộ số Cổ phiếu của mình về Mệnh giá gốc là 10.000 đồng/ cổ phiếu. Do đó có thể thấy Mệnh giá Cổ phiếu sẽ không thay đổi và từ Số Cổ phiếu bạn đã đang sở hữu có thể tính được Giá trị Vốn góp theo Mệnh giá của Cổ đông đó vào Công ty.  Với cách hiểu như vậy thì Mệnh Giá Cổ phiếu thì không liên quan gì đến Thị Giá Cổ phiếu đó trên Thị trường, chỉ đơn giản là Giá trị Vốn góp gốc của Cổ đông vào Công ty.
• Giá trị Sổ sách: đây là giá trị của Cổ phiếu được xác định dựa trên cơ sở Số liệu Sổ sách Kế toán của Công ty. Trường hợp Công ty chỉ phát hành Cổ phiếu thường thì Giá trị sổ sách của một Cổ phiếu thường được xác định bằng cách lấy Vốn chủ Sở hữu bằng (Tổng Tài sản – Tổng Nợ phải trả) của Công ty chia cho Tổng số Cổ phiếu thường đang lưu hành. Trường hợp Công ty phát hành cả Cổ phiếu ưu đãi, thì phải lấy Vốn Chủ sở hữu trừ đi phần Giá trị thuộc Cổ phiếu ưu đãi rồi mới chia cho số Cổ phiếu thường đang lưu hành. Khi nhìn vào Giá trị sổ sách, ta sẽ thấy được số giá trị tăng thêm của Cổ phiếu thường sau một thời gian Công ty hoạt động so với số Vốn góp ban đầu.
• Giá trị Thị trường hay Giá Cổ phiếu: hay còn được gọi là Giá thị trường và trên thực tế thì mọi người thường gọi tắt là Giá của Cổ phiếu. Đây chính là mức giá giao dịch hiện tại của Cổ phiếu thường đang được mua bán trên các Sàn Giao dịch Chứng khoán. Giá thị trường của Cổ phiếu sẽ được xác định bởi giá thống nhất giữa người đặt bán và người đặt mua (Giá khớp lệnh). Vậy giá thị trường của Cổ phiếu được xác định bởi quan hệ cung – cầu trên Thị trường, chịu ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố, do vậy nó thường xuyên biến động.