Thị trường vàng, thị trường hàng hóa và thị trường ngoại hối là những thị trường được thiết kế sao cho lợi nhuận của người mua là phần thua lỗ của người bán, hoặc ngược lại, nói theo ngôn ngữ của lý thuyết trò chơi thì đó là một trò chơi có tổng bằng không (zero-game), nói theo ngôn ngữ vật lý học thì “tiền không tự nhiên sinh ra, nó chỉ chạy từ túi người này sang túi người khác”.
Bạn có thể đặt nghi vấn tại sao đó là một trò chơi có tổng bằng không tại sao các thị trường đó vẫn được hình thành, tồn tại, và phát triển hàng trăm năm? Câu trả lời ở thị trường hàng hóa là nó mang lại lợi ích khác lớn hơn cho những người ít tham gia vào thị trường, nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất và tiêu thụ hàng hóa, đó là nông dân và doanh nghiệp, thị trường hàng hóa giúp họ chuyển được rủi ro biến động giá cả sang cho người khác mà yên tâm sản xuất. Thị trường ngoại hối giúp doanh nghiệp đỡ phải lo lắng vì sự biến động của tỷ giá.
Một lợi điểm khác nữa đó là thị trường là nơi phản ánh các luồng thông tin ra vào thị trường, giá cả biến động dựa vào các luồng thông tin đó, dựa vào sự biến động giá cả sẽ giúp các bên đưa ra quyết định tốt hơn nếu không có thông tin. Sự tác động qua lại giữa giá cả và quyết định của những người tham gia vào thị trường là một chủ đề thú vị nhưng xin hẹn các bạn vào một dịp khác. Bài viết này muốn tìm ra câu trả lời: Lợi nhuận của thị trường Cổ phiếu đến từ đâu?
Thị trường chứng khoán Việt Nam có rất nhiều công ty niêm yết trên sàn. Bạn hãy hình dung toàn bộ thị trường chứng khoán Việt Nam được gom lại thành một công ty duy nhất và bạn là người nắm giữ cổ phiếu của toàn bộ công ty đó. Như vậy, lợi nhuận của bạn chính là lợi nhuận của công ty. Bây giờ bạn bắt đầu chia nhỏ số cổ phiếu của bạn ra cho 1 triệu người, lợi nhuận của 1 triệu người đó cũng chính là lợi nhuận của toàn bộ công ty đó. Bạn lại chia nhỏ công ty đó ra thành 1000 công ty nhỏ, lợi nhuận của 1000 công ty nhỏ đó cũng chính là lợi nhuận của một công ty. Chúng ta có thể kết luận rằng: lợi nhuận của thị trường chứng khoán chính là lợi nhuận của toàn bộ số công ty đang được niêm yết trên thị trường.
Bây giờ bạn lại hình dung 1 triệu người đang nắm giữ cổ phiếu đó mua bán với nhau. Bởi vì lợi nhuận của toàn bộ thị trường là một con số cố định, lợi nhuận của công ty làm ra, nên toàn bộ thị trường không thể nào có lợi nhuận cao hơn lợi nhuận của các công ty được. Do đó, nếu có ai đó tìm kiếm được tỷ suất lợi nhuận cao hơn lợi nhuận của thị trường thì lợi nhuận vượt trội hơn thị trường đó có được từ sự thua lỗ của một hay nhiều người khác.
Sau đây là vấn đề gây tranh cãi giữa những nhà đầu tư giá trị và những trader lướt sóng, phải thành thật cảnh báo trước. Giả sử trên thị trường có ba nhóm nhà đầu tư: cổ đông dài hạn, nhà đầu tư giá trị, và những nhà đầu cơ, những người chuyên mua bán ngắn hạn.
Cổ đông dài hạn thì họ sẽ được hưởng lợi nhuận từ lợi nhuận mà công ty làm ra. Nhà đầu tư giá trị thì hưởng lợi nhuận cao hơn lợi nhuận của cổ đông dài hạn vì họ mua được với giá thấp hơn giá mà cổ đông dài hạn nắm giữ. Như vậy những nhà đầu tư giá trị đã lấy đi phần lợi nhuận của những nhà đầu cơ. Như vậy có thể nói nhà đầu tư dài hạn sẽ có lợi nhuận bằng lợi nhuận của công ty làm ra, nhà đầu tư giá trị sẽ có lợi nhuận cao hơn còn nhà đầu cơ thì sẽ có lợi nhuận thấp nhất.
